Τα όνειρα στην παιδική ηλικία - της Αγγελικής Λιάπη

Φωτογραφία από το Pexels

από τη Σχολική Ψυχολόγο
Αγγελική Λιάπη

   Η σημασία των ονείρων στην πορεία της ψυχικής μας ανάπτυξης είναι καθοριστική και υπογραμμισμένη σε όλο το φάσμα των επιστημών της ψυχικής υγείας, με βασικό εκπρόσωπο τον Freud. Το να ονειρεύεσαι, κυριολεκτικά και μεταφορικά, είναι τόσο αυτονόητο αλλά και σπουδαίο όσο το να πίνεις νερό στη διάρκεια της ημέρας σου. Κι επειδή η συζήτηση είναι αρκετά μεγάλη, ας πάρουμε μια ιδέα για το τι συμβαίνει όταν ένα μικρό παιδί ονειρεύεται (μεταφορικά μιλώντας) και πώς μπορούμε να το ενισχύσουμε στη διαδρομή αυτή. 

Τι συμβαίνει όταν ένα παιδάκι ονειρεύεται:

1. Διαμορφώνει αυτοαντίληψη. Δουλεύει, δηλαδή, πάνω στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του. Παίρνουν χρώμα έννοιες όπως: ποιος είμαι, πόσο ικανός είμαι σε κάποιες δραστηριότητες, πόσο καλός κι επαρκής μπορώ να γίνω μεγαλώνοντας, ποιος θέλω να είμαι ιδανικά, πόσο πολύ με αποδέχομαι και με εκτιμώ.

2. Αναπτύσσεται. Εξελίσσεται και ωριμάζει. Δοκιμάζοντας υποθετικά σενάρια (σενάρια που φτιάχνει καθώς ονειρεύεται) εξασκείται στην επίλυση προβλημάτων, τη διάκριση καλού και κακού, τη στοχοθέτηση, την επανάληψη και την κατανόηση του κόπου που απαιτείται προκειμένου να φτάσει κάπου που θέλει.

3. Παύει να είναι παθητικό. Δοκιμάζει μέσω της φαντασίας του δυνατότητες και τρόπους, πειραματίζεται, προτιμά τη δράση, μια που η ίδια διαδικασία που μπαίνει σε κίνηση όταν ονειρεύεται, αναγκαία το οδηγεί σε νοητική εγρήγορση. Ασκεί το μυαλό του δηλαδή.

4. Ενεργοποιεί τα καλά του συναισθήματα και καλύπτει βασικές ψυχικές του ανάγκες. Συναισθήματα όπως ο ενθουσιασμός, η πίστη, η χαρά, ενεργοποιούνται καθώς το παιδί σχεδιάζει και καταστρώνει.

Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί να ονειρευτεί;

1. Προτρέποντάς το σε δραστηριότητες που ενισχύουν τη φαντασία του. Π.χ. διαβάζοντας βιβλία, περιγράφοντας εικόνες, ακούγοντας μουσικές... Ειδικά τα βιβλία βοηθούν το παιδί να επικοινωνήσει τα όνειρά του μέσα από την απόκτηση πλούσιου λεξιλογίου.

2. Ενισχύοντας με κάθε καλό τρόπο την ελευθερία έκφρασής του. Π.χ. δίνοντας του να καταλάβει ότι δεν υπάρχουν συναισθήματα για τα οποία χρειάζεται να νιώθει φόβο ή ντροπή ή θυμό και άρα είναι ελεύθερο να εκφράζει όλη την γκάμα συναισθημάτων που μπορεί να βιώνει, χωρίς λογοκρισία ή αρνητικές συνέπειες. Όσο πιο ανοιχτά μπορεί να εκφράζεται ένα παιδί, τόσο πιο ελεύθερα μπορεί και να ονειρεύεται.

3. Παίζοντας. Είτε αφήνοντάς το να παίξει μόνο ή με φίλους του είτε συμμετέχοντας στο παιχνίδι του παιδιού μου, συμβάλλω και πάλι στη μαγική διαδικασία του "ονειρεύεσθαι". Το παιχνίδι χαλαρώνει, εκτονώνει, δίνει γέλιο και τρέφει τη φαντασία που τόσο πολύ χρειάζεται στη συνταγή μας.

4. Παρέχοντάς του ποικιλία δραστηριοτήτων που όμως δεν θα πρέπει να καταλαμβάνουν όλον τον ελεύθερο χρόνο του. Τα hobby ενός παιδιού ιδανικά το βοηθούν να προβάλλει τον εαυτό του στο μέλλον, να δοκιμάσει τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει, να απορρίψει, να αλλάξει γνώμη, αλλά εν τέλει να δεσμευτεί σε ό,τι θελήσει να εξελίξει με την προϋπόθεση ότι το αγαπά.

5. Κάνοντάς του ερωτήσεις και άρα ανοίγοντας και απολαμβάνοντας συζητήσεις. Οι ερωτήσεις είναι ο πιο άμεσος τρόπος να δείξω στο παιδί το ενδιαφέρον μου σε ό,τι του αρέσει. Απολαμβάνοντας μια καλή συζήτηση, όχι μόνο κερδίζουμε επαφή με το παιδί, αλλά συμβάλλουμε σε μια υπέροχη ονειρογέννηση.  

                                                                                  Λιάπη Αγγελική, Σχολική Ψυχολόγος