Έρχεται άνοιξη, έρχεται... αυτογνωσία - της Αγγελικής Λιάπη

Φωτογραφία από τον χρήστη Valeria Boltneva στο Pexels

από τη Σχολική Ψυχολόγο
Αγγελική Λιάπη

Αν η αυτογνωσία ήταν εποχή, οι πιθανότητες δείχνουν την άνοιξη. Η αυτογνωσία μοιάζει με την άνοιξη, γιατί φαίνεται να έχουν κοινή αφετηρία και όμοιο προορισμό. Για να φτάσουμε στην άνοιξη, έχει προηγηθεί χειμώνας. Για να φτάσεις στην αυτογνωσία, (σε κάποιο βαθμό της κάθε φορά) έχει προηγηθεί μια διαδικασία όχι εύκολη ούτε πάντα ευχάριστη. Όσο για τον προορισμό, είναι και για τις δυο το άνοιγμα σε κάτι όμορφο. 

Γνωρίζοντας λίγο καλύτερα τον εαυτό μας, μάς φανερώνονται παράλληλα πιο κατάλληλοι και αληθινά σωστοί τρόποι να τον αγαπάμε, να τον ακούμε και να τον εξελίσσουμε. Αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά ψυχικά οφέλη. Αλλά ένα από τα πιο σημαντικά. Τόσο σημαντικό που μας κάνει να αναρρωτηθούμε: Τι χρειάζεται για να κερδίσω ένα βηματάκι αυτογνωσίας; Πώς θα οδηγηθώ σε αυτήν; Και τέλος πάντων, γιατί το "μένουμε σπίτι" συνδέεται τόσο συχνά στις τωρινές (γεμάτες ευαισθησία) διαφημίσεις με αυτή την άνοιξη του εαυτού μου;

Το κλείσιμο στο σπίτι ή και στον εαυτό δεν οδηγεί με γραμμικό τρόπο σε βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό. (Αν αυτό συνεβαινε όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι στις φυλακές θα είχαν φτάσει στα ύψιστα επίπεδα αυτοαντίληψης και αυτογνωσίας.) Το "μένουμε σπίτι" εξασφαλίζει απλώς κάποιες συνθήκες που βοηθάνε για δυο κυρίως λόγους: 

1. Μου δίνει χρόνο να σκεφτώ, να αναρρωτηθώ και να ασχοληθώ
και

2. Περιορίζει τους "εξωτερικούς θορύβους" που συνεπάγεται η πριν το μένουμε σπίτι καθημερινότητα.

Για να οδηγηθώ σε κομματάκι αυτογνωσίας, χρειάζεται μια πιο ενεργητική διάθεση. Δηλαδή, χρειάζεται και κόπος. Όχι απλώς χρόνος και ησυχία. Θα χρειαστεί να γεμίσω αυτόν τον χρόνο και αυτήν την ησυχία με σωστή ενεργητική ενδοσκόπηση (ένα βασικό κανάλι για την αυτογνωσία) και άρα κατάλληλες ερωτήσεις αυτοαναφοράς.

Ας μοιραστούμε μερικές ερωτήσεις που βοηθούν στην ενδοσκόπηση. Αυτές είναι μόνο κάποιες από αυτές που χρησιμοποιώ σε ατομικές συνεδρίες, σαν ιδέα για να φτιάξετε τις δικές σας. Έτσι κι αλλιώς, η σημασία και η αξία μιας ερώτησης, ως σωστού ψυχολογικού εργαλείου, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που αλλάζουν κάθε φορά. Το αν θα έχουν απάντηση ή όχι οι ερωτήσεις σας (μια απάντηση, περισσότερες απαντήσεις ή και καμία) δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει να τεθούν και να προσπαθήσουμε να τις απαντήσουμε. Μετράει και η διαδρομή, όχι μόνο ο προορισμός-απάντηση.

Ερωτήσεις αυτοαναφοράς για "μεγάλα παιδιά":

• Τι θα άλλαζα ευχαρίστως στη ζωή μου στην παρούσα φάση;
• Τι θα ήθελα να έχω κάνει σε διάστημα μιας εβδομάδας ή τριών μηνών ή ενός χρόνου, ώστε την άλλη βδομάδα, μετά από τρεις μήνες ή σε ένα χρόνο από τώρα να νιώθω ότι αυτό το διάστημα ήταν υπέροχο;
• Ποια συμπεριφορά που δε με εκφράζει πια εξακολουθώ να υιοθετώ; 
• Ποιο καλό στοιχείο της προσωπικότητάς μου με βοηθά πάντα σε δύσκολες στιγμές;
• Πώς θα ήθελα να μου εκδηλώνει την αγάπη του ο/η καλύτερός/ή μου φίλος/η, το παιδί μου, οι γονείς μου;

Ερωτήσεις για μικρά παιδιά:

• Τι αγαπάς στον/στην καλύτερό/ή σου φίλο/η;
•  Ποια επαγγέλματα σου αρέσουν; Μπορείς να πεις το γιατί;
• Ονειρεύομαι να... (συμπλήρωσέ το με ό,τι τρόπο θες ακόμα και με ζωγραφιά)

Τις ερωτήσεις στα παιδιά σας, τις αφήνω πιο πολύ στην έμπειρη γονεϊκή φαντασία σας, με την προσδοκία ότι οι απαντήσεις τους θα σας εκπλήξουν ευχάριστα, θα σας αποσπάσουν τόσο χαμόγελα όσο και υπέροχες στιγμές αμηχανίας, αλλά πάνω απ' όλα θα βοηθήσουν τα παιδιά να έρθουν πιο κοντά όχι μόνο στον εαυτό που ονειρεύονται αλλά σίγουρα και σε εσάς!

Λιάπη Αγγελική, Σχολική Ψυχολόγος