Ιδεες για δασκαλους

Το τρίγωνο των πράξεων είναι ένα εργαλείο για τα Μαθηματικά της Α και Β Δημοτικού, για την εξάσκηση στις αντίστροφες πράξεις. Το τρίγωνο της πρόσθεσης και της αφαίρεσης βοηθά στην εκμάθηση ή την επανάληψη στα ζευγαράκια του δέκα, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλους αριθμούς, για να αντιληφθούν τα παιδιά της Α και Β τάξης την αντιμεταθετική ιδιότητα των δύο πράξεων. Στην τάξη μου μοίρασα από ένα πλαστικοποιημένο τρίγωνο. Γράφουμε πάνω με μαρκαδόρο πίνακα και σβήνουμε με μωρομάντιλο. Παράλληλα προβάλλω το αρχείο στον πίνακα και συμπληρώνουμε κι εκεί τους αριθμούς και τις πράξεις για να διευκολύνονται τα παιδιά. Το αρχείο θα το βρείτε στη σελίδα της Χριστίνας Κανάρια Teaching Therapy . Υπάρχει, αντίστοιχο τρίγωνο για τις πράξεις του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης και την εξάσκηση στην προπαίδεια.

Όταν ο μεγάλος μου γιος ήταν ένα μικρό δευτεράκι, η δασκάλα του Μαρία Σαββάκη έφερε μια λούτρινη κουκουβάγια στην τάξη. Η Βάγια, που πήρε το όνομά της από την ηρωίδα του σχολικού βιβλίου της Γλώσσας για τη Β Δημοτικού, καθόταν στα πιο ήσυχα θρανία ή ομαδούλες. Κάθε Παρασκευή πετούσε για το σπίτι του παιδιού που φερόταν όμορφα σε όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, τόσο μέσα στην τάξη, όσο και στο διάλειμμα.  Όταν ήρθε στο δικό μας το σπίτι, σκεφτήκαμε να καταγράψουμε τις περιπέτειές της σε ένα τετράδιο, αντιγράφοντας την ιδέα από την αγαπημένη μας σειρά "Bluey". Η ιδέα άρεσε στη δασκάλα μας κι έτσι η Βάγια έφερνε και το ημερολόγιό της σπίτι των παιδιών. Η Μαρία χρησιμοποιεί την πρακτική αυτή και στην Α Δημοτικού, χωρίς όμως το τετράδιο.  Ετοιμάσαμε ένα έντυπο για το τετράδιο της Βάγιας με μία επιστολή προς τα παιδιά. Αν θέλετε να αξιοποιήσετε αυτή την ιδέα στη δική σας τάξη, εκτυπώστε το αρχείο που θα βρείτε εδώ .

Στο πλαίσιο της ανανέωσης του υλικού μου (βλέπε Νέες καρτέλες με την αλφαβήτα , Αλφαβήτα στη γραμμή , Αλφαβήτα για το τετράδιο ), μετά από αρκετά χρόνια σχεδίασα μια νέα, πολύχρωμη αριθμογραμμή από το 0 έως το 100. Τη χρησιμοποιώ ως εποπτικό υλικό για τις μικρές τάξεις και την εξάσκηση στην αρίθμηση προς τα επάνω ή προς τα κάτω, τον εντοπισμό του επόμενου ή του προηγούμενου αριθμού κ.ά.  Κατεβάστε κι εκτυπώστε το δωρεάν  αρχείο . Για την παλιότερη εκδοχή και για πιο οικονομική εκτύπωση δείτε εδώ . 

Ως συμπληρωματικό υλικό στις καρτέλες με την αλφαβήτα στη γραμμή , έφτιαξα ένα φυλλάδιο με τα γράμματα κεφαλαία και μικρά. Μπορεί να εκτυπωθεί σε Α4 ή Α3 σαν αφίσα ή με την επιλογή εκτύπωσης "Σελίδες ανά φύλλο: 2", οπότε μπορεί να βγει στο μέγεθος του τετραδίου. Κατάλληλο για την Α τάξη και για την επανάληψη στη Β.  Το κατεβάζετε και το εκτυπώνετε εδώ .

Δώδεκα χρόνια μετά τη στρογγυλή αλφαβήτα , που αγαπήθηκε και τη συναντώ σε πολλές σχολικές αίθουσες, ήρθε η ώρα για λίγη ανανέωση. Με τη βοήθεια του Canva  σχεδίασα, πάνω σε ένα υπάρχον πρότυπο, νέες καρτέλες με την ελληνική αλφαβήτα, με χρώμα και εικόνες αναφοράς κυρίως από το σχολικό βιβλίο της Γλώσσας.  Σε κάθε Α4 έβαλα τρεις καρτέλες, με σκοπό αυτή η αλφαβήτα να χωράει πιο εύκολα πάνω από τον πίνακα της τάξης. Τα γράμματα, κεφαλαία και πεζά, είναι τοποθετημένα σε γραμμές διχάρακου τετραδίου, όπως και στην προηγούμενη αλφαβήτα που είχα φτιάξει, χωρίς εικόνες.  Κατεβάστε και εκτυπώστε το αρχείο με τη νέα αλφαβήτα. 

"Το ροζ δεν είναι ωραίο χρώμα για ποδοσφαιρική φανέλα", "Ο μπαμπάς δε μπορεί να φορέσει ροζ μπλούζα", "Ο μπαμπάς δεν μπορεί να προσποιηθεί τον πελάτη σαλονιού ομορφιάς σε παιχνίδι ρόλων με τα παιδιά του και αν το κάνει αυτό είναι αστείο", είναι μεταξύ άλλων κάποιες ιδεολογίες που αναπαράγονται μέσα από παιδικές σειρές κινουμένων σχεδίων, που παρακολουθούν πολύ συχνά τα παιδιά της προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας.  

Ο τροχός των εποχών είναι ένα οπτικό βοήθημα για τις εποχές και τους μήνες, που μοιράζεται μαζί μας η Χριστίνα Κανάρια από το  Teaching Therapy . Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καθημερινή πρωινή ρουτίνα στο νηπιαγωγείο, τις μικρές τάξεις του Δημοτικού, το τμήμα ένταξης, το τμήμα υποδοχής και το ειδικό σχολείο. 

Σε αυτή την ανάρτηση συγκεντρώσαμε το υλικό που μπορεί να χρειαστεί ο/η εκπαιδευτικός της Α' Δημοτικού. Το υλικό περιλαμβάνει καρτέλες (αλφαβήτα, σημεία στίξης, αριθμοί) για την αίθουσα, τα θρανία των μαθητών, ετικέτες και διαδραστικά σημειώματα για το τετράδιο των παιδιών, βραχιολάκια και βραβεία για την αλφαβήτα, το τετράδιο πρώτης γραφής, τα βιβλία των γραμμάτων, οπτικό βοήθημα για την κατοπτρική γραφή, αριθμογραμμή ως το 100, τα γεωμετρικά σχήματα, τις επιστολές των μαθηματικών για τους γονείς, υλικό για τη διακόσμηση της πόρτας. Πατήστε στις εικόνες για να μεταφερθείτε στο αντίστοιχο υλικό.

Από τον Σεπτέμβριο του 2019, η Χριστίνα Κανάρια από το Teaching Therapy διαθέτει δωρεάν στην ιστοσελίδα της, το τετράδιο Πρώτης Γραφής για την Α' Δημοτικού. Το τετράδιο συμβαδίζει με τους μαθησιακούς στόχους του πρώτου τεύχους του βιβλίου της Γλώσσας της Α' Δημοτικού: "Γράμματα-Λέξεις-Ιστορίες". Ακολουθεί τη σειρά με την οποία παρουσιάζεται το κάθε γράμμα και αξιοποιεί το βασικό λεξιλόγιο που περιέχεται στο βιβλίο.

  Oι φιγουρίτσες για τα σημεία στίξης, που είχαμε χρησιμοποιήσει στις αφίσες για την τάξη , έχουν σχεδιαστεί, έτσι ώστε να δείχνουν, όσο γίνεται, με την κίνηση και έκφρασή τους , πώς λειτουργεί, στην πρόταση , το κάθε σημείο στίξης. Η τελεία μας σταματά, το ερωτηματικό αναρρωτιέται, το κόμμα σταματά να πάρει μια ανάσα, το θαυμαστικό είναι ενθουσιασμένο, η άνω και κάτω τελεία μας παρουσιάζει κάτι, τα αποσιωπητικά μας κλείνουν το μάτι και μας κάνουν νεύμα να μη μιλήσουμε άλλο, κ.ο.κ.

  Πριν κάποια χρόνια, η Χριστίνα, από το Teaching Therapy σχεδίασε και μας πρόσφερε δύο εξαιρετικά και πολύ χρήσιμα εργαλεία για τη διδασκαλία στην Α' δημοτικού. Αυτά ήταν η καρτέλα με τους αριθμούς ως το δέκα και η  καρτέλα με την αλφαβήτα για το θρανίο. Η αλφαβήτα της Χριστίνας είναι, πλέον, το πρώτο πράγμα που φροντίζουμε να βάζουμε, σε κάθε θρανίο, από την αρχή κιόλας της σχολικής χρονιάς! 

  Αφού ολοκληρώσαμε το Α' τεύχος του βιβλίου της Γλώσσας, στο οποίο γνωρίσαμε όλα τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου, μπήκαμε στο Β' τεύχος όπου θα συναντήσουμε και θα μάθουμε τα δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα καθώς και τους συνδυασμούς φωνηέντων. Συνεχίζουμε, όπως, και με την αλφαβήτα, να δίνουμε ένα βραχιολάκι σε κάθε παιδί με το μάθημα της ημέρας.

   Σε συνέχεια της ανάρτησης με τις ετικέτες για το τετράδιο της αντιγραφής με την αλφαβήτα , ετοιμάσαμε κάτι αντίστοιχο για το β' τεύχος του βιβλίου της Γλώσσας, με τα δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα, καθώς και με τους συνδυασμούς φωνηέντων αυ και ευ. Έτσι, ολοκληρώνεται το υλικό που χρειαζόμαστε για το κλασικό τετράδιο αντιγραφής της Α΄ δημοτικού για όλη τη χρονιά.

  Μετά από αρκετούς μήνες και αφού δουλέψαμε πάρα πολύ, καταφέραμε επιτέλους να μάθουμε και τα εικοσιτέσσερα γράμματα της αλφαβήτας! Πλέον μπορούμε και τα γράφουμε όλα (μεγάλα και μικρά), τα διαβάζουμε, τα ξεχωρίζουμε μεταξύ τους, τα ονομάζουμε, φτιάχνουμε με αυτά παρεούλες γραμμάτων, λέξεις και απλές φράσεις ή προτάσεις. 

[Η ανάρτηση θα ενημερώνεται ως το τέλος της σχολικής χρονιάς, οπότε θα έχει ολοκληρωθεί και το υλικό.]   Ξεκινήσαμε, πριν λίγα χρόνια, με τη γραμματική της Γ ' και Δ ' τάξης. Συγκεντρώσαμε θεωρία και παραδείγματα σε δυο βιβλιαράκια-ευρετήρια. Στην Ε' και Στ' τάξη δίνεται το σχολικό εγχειρίδιο και γι' αυτό δεν φτιάξαμε ξεχωριστό υλικό. Για την Α' και Β', όμως, θέλαμε να ετοιμάσουμε κάτι διαφορετικό. Στις πρώτες τάξεις, τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τη γραμματική. Θέλαμε, λοιπόν, αυτή η πρώτη "συνάντηση" να είναι όσο γίνεται πιο ευχάριστη για τους μικρούς μαθητές. Έτσι, αποφασίσαμε, όπως γράψαμε σε προηγούμενη ανάρτηση , να μετατρέψουμε το τετράδιο της Γλώσσας της Α (σε πρώτη φάση και θα ακολουθήσει και της Β ) σε ένα διαδραστικό τετράδιο γραμματικής, με χρώμα, εικόνες και απλά παραδείγματα που θα διευκολύνουν την μάθηση των πρώτων γραμματικών κανόνων από τα παιδιά. 

   Ένα ακόμη βοήθημα για τα παιδιά της Α' δημοτικού μας προσφέρει, μέσω της σελίδας Teaching Therapy , η Χριστίνα Κανάρια. Απευθύνεται στα παιδιά που γράφουν γράμματα ή αριθμούς αντεστραμμένα, που στρεφονται δηλαδή προς την αντίθετη κατεύθυνση (καθρεφτική ή κατοπτρική γραφή). Πολύ συνηθισμένο παράδειγμα είναι να γράφουν το "ε" σαν "3" ή το αντίθετο. 

  Πολλοί συνάδελφοι επιλέγουν τετράδια πρώτης γραφής του εμπορίου, για την Α΄τάξη. Ειδικά σε περιπτώσεις πολυάριθμων τμημάτων, όπου το να ετοιμάζεις, σχεδόν καθημερινά, την αντιγραφή για κάθε μαθητή, είναι πολύ κουραστικό, το τετράδιο πρώτης γραφής, είναι μια πολύ πρακτική λύση. Αν, όμως, εσείς είστε από τους δασκάλους που δουλεύουν με το κλασικό τετράδιο (είτε αυτό είναι απλό ριγέ, μισό-μισό, είτε διχάρακο ή τετραχάρακο), μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ετικέτες που φτιάξαμε με τα γράμματα της αλφαβήτας, κολλώντας τες στο πάνω μέρος κάθε σελίδας του τετραδίου.

  Έχοντας δει ήδη πολλούς συναδέλφους να το εφαρμόζουν και αφού διαβάσαμε τη σχετική ανάρτηση της Ξένης στις Ιστορίες μιας τάξης , είπαμε να το δοκιμάσουμε κι εμείς! Θα μετατρέψουμε το τετράδιο της Γλώσσας σε ένα πολύχρωμο, διαδραστικό τετράδιο! Εκεί θα συγκεντρώσουμε οργανωμένα και τακτοποιημένα, όσα γραμματικά φαινόμενα συναντήσουμε μέσα στη χρονιά. Με αυτόν τον τρόπο, γίνεται πιο ευχάριστη για τα παιδιά η διαδικασία της μάθησης αλλά και ευκολότερη η αναζήτηση κάποιας πληροφορίας που θέλουμε να ξαναδιαβάσουμε και να θυμηθούμε.

  Τα πρωτάκια μας, που βρίσκονται στην κρίσιμη μεταβατική φάση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό, προσπαθούν να προσαρμοστούν στο νέο τους σχολείο. Στο ξεκίνημα της χρονιάς, λοιπόν, παραξενεύτηκαν με την τεράστια και άδεια αίθουσα που τους περίμενε, μια και δεν υπήρχε χρόνος να ετοιμάσουμε κάτι νωρίτερα. Στις πρώτες συζητήσεις που κάναμε, θυμούνταν ιστορίες από το Νηπιαγωγείο και, μεταξύ άλλων, ανέφεραν ότι η τάξη τους τότε ήταν πολύ όμορφή και στολισμένη με χρώματα...

 Αφού ολοκληρώσαμε με τα πρωτάκια μας την εισαγωγική ενότητα "Πού είναι ο Άρης;" στη Γλώσσα, μπήκαμε στην αναλυτική και ενσυνείδητη επεξεργασία των γραμμάτων. Κάθε φορά που θα γνωρίζουμε ένα νέο γράμμα, θα παίρνουμε το βραχιολάκι με το γράμμα της ημέρας, μεγάλο και μικρό, δύο ή τρεις λεξούλες αναφοράς και τις αντίστοιχες εικόνες.